A co, jeśli istoty z bestiariusza byłyby prawdziwe?
Bestiopía to spekulatywny projekt oparty na reinterpretacji symboli i stworzeń ze słowiańskiej mitologii w kontekście współczesnych i przyszłych wyzwań. Eksploruje potencjał dawnych wierzeń, wykorzystując cyfrowe środki wyrazu – w tym animacje generowane przez sztuczną inteligencję – do budowania nowoczesnego bestiariusza przyszłosłowiańskiego, ale też uncanny: dynamicznego, efemerycznego i zanurzonego w kontekście świata post-ludzkiego.
W przeciwieństwie do wielu innych mitologii, kultura słowiańska nie pozostawiła spójnego kanonu wizualnego swoich stworzeń. Opis staje się więc kluczem do ich wyobrażenia — a wyobrażenie pełni dziś rolę współczesnego promptu (wyzwalacza obrazu i znaczenia). Projekt Bestiopía traktuje tę niejednoznaczność jako punkt wyjścia i zaprasza do podróży w czasie: istoty z możliwej przyszłości powracają do przeszłości, osadzając się w warstwach kulturowej pamięci.

Mityczne stworzenia stają się tu symbolem pytań o relację człowieka z technologią, środowiskiem i wspólnotą. To zaproszenie do refleksji nad tym, jak dziedzictwo i fantazja mogą kształtować przyszłość — jako utopię? dystopię? a może protopię? I którego z tych scenariuszy najbardziej dziś potrzebujemy?

Prezentowane prace to ilustracje, animacje i narracje z osi „przyszłość w przeszłości” — zmieniają się w czasie i przestrzeni, ale niosą za sobą historie.

Druga odsłona projektu polega na materializacji cyfrowych wizualizacji AI. Zostały one przeniesione na delikatny papier, ręcznie czerpany  z dodatkiem polskich roślin, przywołujący estetykę efemerycznego papirusu z wypalonym grawerem cyfrowego tworu. To zderzenie algorytmicznej precyzji z namacalnością i pamięcią kulturową staje się punktem wyjścia do refleksji nad tym, jak możemy nadawać nowe znaczenia dobrze znanym lub lekko zapomnianym zagdanieniom.

Leśna Baba / Dziwożona

Leśna Baba / Dziwożona

Forest Hag / Dzika Kobieta Lasu

„Baba” (jędza, mokradłowa starucha…) w tradycji ludowej znaczy więcej niż tylko stara kobieta.
To istota związana z naturą — dzika, niezależna, czasem opiekuńcza, częściej jednak budząca lęk.
„Leśna baba” nie potrzebuje ludzi — to ludzie muszą liczyć się z jej obecnością.

Dziwożona (Dzika Kobieta Lasu)
Mówią, że to kobieta, która wybrała las zamiast wioski.
Dziczeje. Milknie. Słucha zwierząt, nie ludzi.
Jej ciało pachnie korą, a we włosach nosi liście i pióra.
Nie lubi być widziana, ale czasem się pojawia — zwykle wtedy, gdy ktoś przekracza granicę.
Nikt nie wie, czy przyszła, by chronić, czy wystawić na próbę.
Ale zawsze ma swój powód.

Czy zdarzyło Ci się poczuć, że coś Cię obserwuje z głębi lasu — nie z wrogością, lecz z pradawną ciekawością?

LEŚNE DUCHY

LEŚNE DUCHY

W słowiańskiej mitologii las to miejsce magiczne, pełne obecności różnych istot. Ta interpretacja odnosi się do bytu zbiorowego.
Czy zdarzyło Ci się kiedyś poczuć, że ktoś Cię obserwuje w lesie — albo że nie jesteś tam sam_a?

Żmij

 

Żmij (mityczne słowiańskie stworzenie wężowe)
Nie każdemu ukazuje się w pełnej postaci. Dla jednych jest opiekunem. Dla innych – karą.
Mówią, że jeśli usłyszysz pękającą suchą ziemię bez wiatru – to on.
Jeszcze śpi, ale już się porusza. Sama jego obecność potrafi skwasić mleko i zwęzić źrenice.
Niektórzy modlą się o jego ochronę. Inni robią wszystko, by pozostać niezauważeni.

Czy to uczucie wydaje Ci się znajome?

Na zaproszenie

Premiera:
Centro de Investigación en Diseño Industrial UNAM
(Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM) jest uznawana za czołową uczelnię w Meksyku i Ameryce Łacińskiej. W QS World University Rankings 2025 zajmuje 94. miejsce na świecie.)

Miejsce:
Galería de la Biblioteca Luis Unikel
Facultad de Arquitectura, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM)

„Eksperymentalna Wystawa”

Wystawa to konceptualna ekspozycja badająca spekulatywne narracje i wizualne opowiadanie historii, reinterpretując mitologię słowiańską w futurystycznym kontekście. Składa się z ilustracji, tekstów, symbolicznych przedstawień oraz interaktywnych opisów, tworząc pomost między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością.

Ekspozycja podkreśla ulotność i transformację przekazu niewerbalnego, odwołując się do onirycznych doznań. Ilustracje dynamicznie reagują na czas i otoczenie, symbolizując ewolucję oraz reinterpretację kultury słowiańskiej w kontekście współczesnych wyzwań. Zmieniające się obrazy i interaktywność treści cyfrowych tworzą dialog między przeszłością a przyszłością, inspirując do nowych perspektyw na dziedzictwo i jego rolę w przyszłości.

„Faza Badawczo-Artystyczna”

Wystawa stanowi pierwszą fazę projektu badawczo-artystycznego, realizowaną w ramach artystyczno-badawczego stażu, opartego na metodologii „action research”. To przestrzeń zadawania pytań i eksperymentowania z przyszłymi scenariuszami kulturowymi.

Ta część projektu rozwija temat:
„Design Fiction as a Research Tool: Speculative Scenarios and Intercultural Dialogue Facing the Challenges of the Future in a Cultural Context”,
zgłębiając rolę fikcji projektowej jako narzędzia badań nad przyszłością i dialogiem międzykulturowym.

„Główne pytania badawcze”

•  Jak lokalna mitologia wpływa na tożsamość kulturową?
•  Czy tradycyjne narracje mogą inspirować współczesne strategie innowacji społecznych, ekonomicznych i biznesowych?
•  W jaki sposób narracje kulturowe kształtują geopolityczny wizerunek regionu?
•  Jak kultura materialna i lokalna estetyka odzwierciedlają współczesne wyzwania społeczne?
•  Jak współczesna relacja z technologią i jej rozwój redefiniują postrzeganie dziedzictwa kulturowego?

Partnerzy i wsparcie

Organizatorzy:
Centro de Investigación en Diseño Industrial UNAM
Galería de la Biblioteca Luis Unikel, Facultad de Arquitectura, UNAM

Partnerzy:
Instytut Adama Mickiewicza (IAM) / Culture.pl – Wystawa zrealizowana przy wsparciu IAM i Culture.pl w ramach programu „Kultura Polska na Świecie”.

Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Wydział Wzornictwa
Lab Joyería, CIDI UNAM

Rekomendacje:
Infuture Institute – Natalia Hatalska
Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia – Marta Kołacz
Dziekan Wydziału BBAA, Uniwersytet Politechniczny w Walencji (UPV)

ArtIntell vol. 4 w Gdańsku

Wystawa była częścią czwartej odsłony projektu ArtIntell, który po edycjach w Warszawie i Wrocławiu zawitał do Gdańska. Została zrealizowana w wyjątkowej przestrzeni zdesakralizowanego kościoła św. Jana – siedzibie Nadbałtyckiego Centrum Kultury – i zyskała lokalny wymiar dzięki zaangażowaniu artystów i artystek związanych z Trójmiastem.

ArtIntell to eksperymentalna inicjatywa z pogranicza sztuki, technologii i biznesu, redefiniująca pojęcie twórczości w dobie cyfrowej rewolucji. Projekt prezentował sztukę generatywną, dzieła tworzone i współtworzone z udziałem sztucznej inteligencji (AI), a także immersyjne doświadczenia w rozszerzonej (AR) i wirtualnej rzeczywistości (VR) oraz interaktywne media cyfrowe.

Gdańska edycja pełniła rolę laboratorium przyszłości – była przestrzenią dialogu pomiędzy artystami, naukowcami, markami, startupami i instytucjami. ArtIntell wskazywał nowe kierunki w komunikacji, tożsamości kulturowej i wykorzystaniu technologii w działaniach artystycznych i społecznych.

Wystawa powstała we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury – jednym z najważniejszych ośrodków kultury w regionie, znanym z realizacji interdyscyplinarnych i eksperymentalnych projektów artystycznych.